از تکنولوژی RTLS و RFID در حوزه بهداشت و درمان چه می‌دانید؟

قبل از اینکه به بررسی ارتباط تکنولوژی RTSL و RFID بپردازیم ابتدا باید با مفاهیم RTSL آشنا شویم. در طول ده سال گذشته، افزایش رجوع به بیمارستان‌ها و اورژانس‌ها موجب شده است تا این مراکز استراتژیک در مقاطع زمانی خاص (مانند پاندمیک بیماری کرونا) با ازدحام جمعیت روبرو شوند و درنتیجه کاهش کیفیت خدمت‌رسانی و افزایش میزان مرگ‌ و میر را شاهد باشیم. همچنین از دیگر عواقب ناشی از ازدحام جمعیت در این مراکز استراتژیک، میتوان به افزایش خطاهای پزشکی و افزایش مدت‌زمان انتظار بیمار اشاره کرد که با مدیریت وضعیت به وجود آمده میتوان کیفیت خدمات ارائه‌شده را بهبود بخشید.

تکنولوژی RTSL چیست؟

تکنولوژی RTSL سیستمی باقابلیت کشف، شناسایی و مکانیابی خودکار اشیا یا افراد در محدوده مشخص است. به‌ طورکلی این سیستم شامل تگ‌ها و تعدادی نقاط راهنمایی است که با شبکه هاب ارتباط دارد. عملکرد شبکه هاب به این‌گونه است که از طریق آن داده‌ها در یک پایگاه اطلاعاتی ذخیره میشود. نقاط راهنما سیگنال‌های ارتباطی را مخابره میکند که توسط تگ ها دریافت می گردد. زمانی که تگ، سیگنال های ارتباطی را دریافت کند، آن را به شبکه هاب بازمی گرداند. سپس شبکه هاب، تگ را شناسایی کرده و مکان و زمان آن را از طریق شبکه به پایگاه اطلاعاتی مخابره می کند. طرح سیستم RTLS در شکل زیر نشان داده‌شده است.

سیستم RTLS بیمارستان برای شناسایی و استقرار تجهیزات مجهز به تگ، پرسنل یا بیمارانی طراحی‌شده است که در بیمارستان در جریان هستند. ردیابی تجهیزات به مدیریت بهتر موجودی کمک کرده و درنتیجه دسترسی سریع به اقلام موردنیاز را بهبود و هزینه های اضافی کاهش می یابد. ردیابی پرسنل بیمارستان باهدف مستندسازی و بهبود فرآیندهای بالینی شامل شناسایی ضعف موجود در مراقبت‏‎ها، اختصاص خدمات خودکار به بیماران و ایجاد انضباط درمیان کارمندانی است که وظیفه خود را به‌درستی انجام نمی دهند. ردیابی بیمار شامل مکانیابی او در صورت گم‌شدن در بخش های مختلف بیمارستان و یا شناسایی اطلاعات لازم قبل از فرآیندهای پزشکی و بهبود در تسریع فرآیندهای ترخیص است.

بررسی کاربرد تکنولوژی RFID در RTLS

پیشتر به طور مفصل به تکنولوژی RFID پرداخته شد تکنولوژی RFID ارتباط یکپارچه ای بین موجودیت های فیزیکی دارای تگ و زیرساخت های اطلاعاتی فراهم می‌آورد.  به‌عنوان پیامدی از ذات شناسایی، ردیابی و ره‌گیری RFID، سازمان ها می توانند به جزئیات اطلاعات مکانی برای افزایش توانایی مراقبت، از پیشینه، مکان و تغییرات وضعیت موجودیت های متحرک دست یابند. این تکنولوژی می‌تواند به دلیل سازگاری فراوان با طیف وسیعی از کاربردها از قبیل صنعت خرده‌فروشی، مدیریت‌ زنجیره‌ تامین، ضد جعل و تقلب و به‌عنوان سیستم امنیتی تلقی شود. در سال های اخیر انتظارات بالایی برای به کارگیری تکنولوژی RFID در بهداشت و درمان ظهور کرده است. با بهره گیری از امکانات و ویژگی های این سیستم، قابلیت خدمت رسانی بهتر به بیماران و مشتریان با کاهش خطاها در مراقبت بیماران و استفاده نادرست از تجهیزات وجود دارد. مدیریت مناسب این تکنولوژی می تواند کیفیت فرآیندهای پزشکی در مراقبت قابل‌اعتماد بیمار، کاهش هزینه ها و فراهم سازی ابزارها برای مدیریت و ردیابی مواد و جریان اطلاعات بهبود بخشد.

بزرگ‌ترین نگرانی در برنامه های بهداشت و درمان، ردیابی و مکان یابی در لحظه، دارایی‌های پزشکی است. مراکز پزشکی سالانه خسارات بالایی به دلیل آسیب به دارایی باارزش متحمل میشوند. علاوه بر این محل نگهداری این داراییها نیز غالباً ناشناخته است و کادر پزشکی مجبور است وقت خود را به‌جای مراقبت از بیمار صرف پیدا کردن تجهیزات کند. یکی از راه‌حل‌های پیشنهادی استفاده از تکنولوژی RFID برای ردیابی و مدیریت بهتر فرآیندهای درمانی است.

به‌منظور دستیابی به سطح اطمینان، تکنولوژی RFID با انجام اموری از قبیل شناسایی هر بیمار و دسترسی به اطلاعات دارویی او در هرکجای بیمارستان و اقدامات لازم برای خدمت رسانی درست به او (مدیریت داروها، فرآیند جراحی) بدون در نظر گرفتن زمان و مکان، شناسایی نمونه های آزمایشگاهی (خون، ادرار، بیوپسی و …)، بررسی و تائید وضعیت تاریخ انقضای داروها و … را تضمین می‌کند. به‌علاوه کنترل موجودی تجهیزات پزشکی یا جلوگیری از سرقت وسایل با کمک این تکنولوژی فراهم می‌شود. به‌منظور کنترل مکان تجهیزات پزشکی، ردیابی در لحظه هریک از آن‌ها و دستیابی به اطلاعات و مواد در هر زمان و هرکجا با کمک این سیستم مقدور شده است.

مطالعه موردی در ایرلند

تحقیقات اخیر گویای افزایش چشمگیر علاقه مندی مراکز بهداشت و درمان به اعمال تکنولوژی RFID در فرآیندهایشان است. امروزه پروژه های آزمایشی متعددی از قبیل شناسایی ظروف خون، شناسایی داروها، ردیابی و کنترل تجهیزات پزشکی، ردیابی کادر پزشکی و پرسنل و بیماران، شناسایی بیماران و مراقبت از آن‌ها و برای رویارویی با این نیازها انجام‌شده است. با این هدف، سیستم مکانیابی و ردیابی در لحظه بیماران مبتنی بر RFID در سال 2016 دریکی از بیمارستان های ایرلند، در اینجا مورد بررسی قرارگرفته است. در این مطالعه با اختصاص مچ‌بند RFID باهدف شناسایی به همراه کد شناسایی منحصربه‌فرد بروی هر مچ‌بند، اطلاعات مربوطه در سرور پشتیبان سیستم مدیریت بیمار ثبت میشود.

تکنولوژی RFID تأثیر به سزایی در بهبود فرآیند مراقبت از بیمار در سیستم اطلاعاتی بیمارستان داشته است. اطلاعات بیمار به‌صورت یکپارچه با سیستم HIS متصل است و دسترسی به اطلاعات و ردیابی سوابق بیمار را تسهیل میکند. هر رویدادی در فرآیند مراقبت از بیمار بستری می تواند در سیستم اطلاعاتی بیمار و پزشک ثبت شود. به همین دلیل بررسی حجم کاری پرسنل به فراهم‌سازی ابزار برای افزایش کارایی کارمندان و بهینه‌سازی تخصیص نیروی انسانی کمک خواهد کرد.

در این بخش یک سیستم جهت بهبود مراقبت بیماران بستری در مراکز پزشکی ارائه‌شده است. برای دستیابی به نتایج اشاره‌شده مطالعه موردی در کلینیک گالوی مورد بررسی قرارگرفته است. بعد از پذیرش بیمار در کلینیک، به هر بیمار دستبند شناسایی که دربردارنده کلید شناسایی GS1 بانام GSRN داده میشود. یک پرینتر هوشمند RFID دستبندهای انکد شده با GSRN بروی تگهای EPC/RFID پرینت کرده و با عبور بیمار از نقاطی که دارای آنتنهای گیرنده است سیستم MEDRFID حرکت آن‌ها را ثبت میکند؛ و به‌این‌ترتیب از مدت‌زمانی که بیمار در یک مکان خاص قرارگرفته است مطلع میشود و ورود و خروج او با پیغام‌های بروی صفحه مدیریتی هشدار داده میشود. در این راستا میتوان روند انتظار بیمار را در سطوح مختلف فرآیند درمانی وی تعیین و فرآیند پزشکی و درمانی را بهبود بخشید.

پرستاران و سایر کارمندان نیز میتوانند با انکد کردن GSRN بروی تگهای EPC/RFID شناسایی شوند. در این سیستم در صورت ورود و خروج پرسنل و کارمندان نام و مشخصات وی به بیمار اطلاع داده میشود. این سطح از شناسایی که چه افرادی در فرآیند بهبود و درمان بیمار نقش دارند به او احساس بهتری منتقل میکند. علاوه بر این میتوان در طول بازه زمانی مشخص از وجود منابع در کل بیمارستان اطلاع پیدا کرد. این سیستم ردیابی در هر اتاق برای بیماران در حال تعبیه است.

نتایج مطالعات موردی RTSL

استفاده از استانداردهای GS1 با اعمال EPC/RFID کلینیک گالوی موفق به ارائه دستبند به 90% از بیماران شد. بعلاوه متوسط زمان انتظار بیمار در فرآیند CT scan از بیشتر از 20 دقیقه به کمتر از 7 دقیقه کاهش پیدا کرد؛ که تقریباً گویای بهبود 65 درصدی، در این زمان است.

مطالعه موردی RTSL در امریکا

در مطالعه ای دیگر که توسط فیشر و موناهان در بیمارستان های امریکا بروی پیاده سازی سیستم های RTLS انجام‌شده است، انواع تکنولوژی‌های مورداستفاده به همراه درجه عملیاتی بودن آن بررسی‌شده است. این تحقیق دست آورد 3 سال مطالعه بروی 23 بیمارستان ایالات‌متحده امریکا است که سیستم RTLS را باهدف ردیابی اموال، پرسنل و بیمار پیاده‌ سازی کردند.

همان‌طور که در جدول 1 مشاهده می شود اغلب سیستم های RTLS این مطالعه RFID هستند و غالباً بیمارستان‌ها این سیستم را به‌منظور ردیابی تجهیزات اعمال کرده اند. سایر سیستم‌ها ultrasound، IR، UWB، Zig Bee میباشند. تعدادی از بیمارستانها از RTLS به‌منظور شناسایی یا ردیابی بیمار و همچنین ردیابی پرسنل استفاده کرده اند. دو بیمارستان در این مطالعه، از این سیستم علاوه بر ردیابی دارایی ها به‌منظور مراقبت از دما نیز استفاده کرده اند.

در اغلب موارد این سیستم عملیاتی بوده و در تعدادی به پایان اجرای طرح آزمایشی رسیده است. علاوه بر در نظر گرفتن درجه عملیاتی بودن، از شاخص دیگری نیز به‌منظور اندازه‌گیری میزان استفاده از این سیستم در بیمارستان ها میزان استفاده از این سیستم در بیمارستان ها استفاده شده است که با سه شاخص زیاد، متوسط و پایین مشخص می شود.

از نتایج این تحقیق می توان به موارد زیر اشاره کرد:

عملکرد مناسب و عمومی اغلب سیستمهای RTLS اجراشده

وجود محدودیت

بیمارستان ها مواد و متریال پیچیده ای دارند و فرهنگ این سازمان بروی پیاده‌سازی سیستم RTLS تأثیر می گذارد. ازجمله مشکلات می توان به سن ساختمان ها اشاره کرد که به دلیل متفاوت بودن مواد و مصالح به‌کاررفته در ساخت این سازمان ها دقت زاویه یابی تگ ها تحت تأثیر سیگنال ها، دچار مشکل می شود. علاوه بر این، بیمارستان ها مکان های شلوغ و پر رفت‌وآمدی هستند و مفقود شدن اشیا و وسایل رایج است. سیستم RTLS به‌منظور رفع این مشکلات راهکارهای مؤثری ارائه کرده است ولی همچنان در این مسیر خلأهایی مشاهده می شود. برای مثال RTLS نمی تواند بین سرقت شدن ویلچرها و یا آن‌هایی که برای کمک به بیماران به خارج از بیمارستان منتقل میشوند، تفاوت قائل شود.

نتیجه‌گیری

با توسعه انتخاب ردیابی و شناسایی موجودیت های یک سازمان و یا نهاد، نیازهایی مطرح خواهد شد که استفاده از سیستم‌های کارآمد و تکنولوژی‌های جدید را بیش‌ازپیش خواهد کرد. در این میان استفاده از سیستم RTLS به‌عنوان ابزاری جهت ردیابی در لحظه مکان موجودیت ها و استفاده از تکنولوژی‌های جدیدی همچون RFID در پیاده‌سازی این سیستم ها پیشنهاد می شود. در این پژوهش ضمن تشریح سیستم RTLS و کاربرد RFID در این سیستم به بررسی مطالعه موردی انجام‌شده در دو کشور ایرلند و امریکا پرداخته شد. نتایج از عملیاتی بودن این تکنولوژی در ردیابی بیمار و مکانیابی در لحظه حاکی بود. در مطالعه موردی ایرلند از این سیستم علاوه بر ردیابی بیمار در ردیابی تجهیزات و پرسنل نیز استفاده‌شده بود تا بیمار احساس اطمینان خاطر بیشتری در فرآیند بهبود خود داشته باشد. در مطالعه مورد که بروی 23 بیمارستان امریکا انجام‌شده بود، عملیاتی بودن این سیستم و استفاده غالب از تکنولوژی RFID به‌منظور ردیابی تجهیزات مشاهده شد.